TÜRKİYE’NİN AB’YE KATILIM SÜRECİ

TBMM Avrupa Birliği Uyum Komisyonu Başkanı

Dışişleri Eski Bakanı

Yaşar YAKIŞ’ın

ATAUM açılış dersinde yaptığı konuşmanın başlıkları

Ankara, 9 ekim 2006

(Paragraf başlıkları)

Müzakereler öncesinde güncel 3 belge var:

            – Karşı deklarasyon

            – Avrupa Parlamentosunun kararı

            – Müzakerelerin Çerçevesi Belgesi

Karşı-deklarasyonda neler var?

– Türkiye’nin deklarasyon yayınlamış olmasına tepki

– Deklarasyon tek taraflıdır. Türkiye’nin Ek Protokol’den kaynaklan   yükümlülüklerini etkilemez

– Limanların açılması – İlgili başlıkların müzakeresi, yükümlülüklerin yerine getirilmesine bağlıdır. Bu yapılmazsa müzakereler etkileyecektir. (Limanların açılması, katılım sürecinin değil, gümrük birliğinin bir parçasıdır)

– Tüm üyeleri tanıma, katılım sürecinin gerekli bir unsurudur. AB, Türkiye’nin tüm üye ülkelerle ilişkilerini mümkün olan en kısa sürede normalleştirmesinin öneminin altını çizer

– AB, BMGS’in çabalarının desteklemesinin önemini kabul etmektedir.

Kıbrıs sorunu çözümlemeden Türkiye Kıbrıs’ı tanımaz.

Limanların açılması katılım sürecinin değil gümrük birliğinin parçasıdır.

Avrupa Parlamentosu kararında neler var?

            Kararda yer almayan hususlar:

– Ek Protokolün onaylanmasın ertelenmesi

(Kendisi onay ertelerken Türkiye’den Protokolü uygulamasını istiyor)

– The EP believes above all that the open ended nature of the negotiations, with  constructive possibilities parallel to the full membership, should be ensured from the start.

(AP, müzakerelerin açık uçlu mahiyeti, tam üyeliğe paralel yapıcı imkanlarla birlikte,  daha başlangıçta güvence altına alınmalıdır).

Kararda yer alan hususlar

1- Türkiye’nin siyasi kriterlerin yerine getirmiş olduğu ifadesinin başına “Konseyin görüşüne göre...”   ibaresi ve sonuna da “bu ve öteki alanlarda reformlara devam etmesi” ibaresi metne sokuldu.

2-3 AB Türkiye’nin Deklarasyonundan üzüntü duyuyor. Deklarasyon Protokolün parçası değildir.

4- Limanlar açılmalıdır

5- Sözde Ermeni soykırımını tanıma, katılımın ön koşuludur.

6- 2006 yılı sonunda değerlendirme yapılmalı. Protokol uygulanmıyorsa müzakereler durmalı

7- Referandum’da Rumların olumsuz tutumları hatırlatıldıktan sonra Türkiye’nin olumlu tutumunu sürdürmesi isteniyor.

8- Türkiye’nin Kıbrıs’ı tanıması katılım sürecinin esaslı bir parçasıdır.

9- KKTC yönelik sınırlamalar kaldırılmalıdır.

10. O. Pamuk hakkındaki işlem eleştiriliyor

…….

18. Nice anlaşması yeni üyelerin alınmasına imkan vermiyor.

19. AB’nin Türkiye’yi hazmetme kapasitesi her iki taraf için de önemli.

Çerçeve belgesinde neler var? 

–         Belgede yer alanlar ne olursa olsun, üye ülkelerden her birinin in nihai onayı şart

–         Türkiye AB’ye giremezse yine yoluna devam edecektir.

 Müzakerelerin tabi olduğu İlkeler

Md. 1:  – Müzakereler açık uçludur.

–         Türkiye üyelik sorumluluklarını yüklenemeyecek olursa, batılı kurumlara demirlenmiş kalmalıdır. (Buna Türkiye karar verecektir)

–         The EP believes above all that the open ended nature of the negotiations, with constructive possibilities parallel to the full membership, should be ensured from the start.

(AP, müzakerelerin açık uçlu mahiyeti, tam üyeliğe paralel yapıcı imkanlarla birlikte,  daha başlangıçta güvence altına alınmalıdır). 

Md. 2. Din hürriyeti…azınlık hakları

Md. 3. Temel hak ve hürriyetlerin ciddi ve ısrarlı ihlali halinde müzakerelerin kesilmesini nitelikli çoğunlukla tavsiye edecek. HK oybirliğiyle karar verecek.

Md. 4. Müzakerelerin ilerleme koşulları:

–         Kopenhag kriterlerine uyulması

–         İyi komşuluk ve anlaşmazlıklarının çözümünde UAD’nın yargısını kabul

–         Kıbrıs’la ilişkilerin normalleştirilmesi

–         Ek Protokolden kaynaklanan yüklenimlerin yerine getirilmesi (Limanların açılması)

Md. 5. – Türkiye, üye ülkelerin uluslararası kuruluşlara üyelikleri konusundaki  politikasını AB’ye uyarlamalıdır.

Md. 6. Türkiye, katılım anındaki diğer katılım müzakerelerin sonuçlarını önceden kabul eder.

Md. 7. AB Türkiye’ye massetme yeteneğini de nazarı itibara alır.

Müzakerelerin İçeriği

            Md. 8. Türkiye müktesebatı tüm unsurlarıyla kabul edecektir.

            MD. 9. Türkiye, müktesebata aykırı uluslararası anlaşmalarını feshedecektir.

            Md. 10. Türkiye için uzun geçiş dönemleri ve kalıcı önlemler kabul edilebilir.

Md. 11. Katılım müzakereleri ancak, 2014 den sonraki mali çerçeve kabul edildikten sonra sonuçlandırılabilir.

Md. 12. Euro, katılımdan sonra Türkiye’nin ulusal parası olacaktır.

13. Türkiye, üye olunca Schengen rejimini kabul edecek, ancak kendisi Schengen’den yararlanmaya ancak, Türkiye’nin hazır olduğu yolundaki bir Konsey kararından sonra başlayabilecektir.

14 – Çevre standartları ve nükleer güvenlik

15 – Türkiye tüm kurumlarını müktesebatı uygulayabilecek düzeye getirmelidir.

Müzakere Yöntemleri

16. Tarama başlayacaktır.

17. 35 başlık olacaktır

18. Konsey, başlıkların kapanması ve gerekirse açılması için eşikler koyacaktır

19. Türkiye, müktesebata ne ölçüde uyum sağladığını muntazaman bildirecektir.

20. AB uygulamayı icabında mahallinde izleyecektir.

Sonuç

–         Adaylıktan, “müzakere eden ülke” statüsüne geçmenin önemi göz önünde bulundurulmalı. Söyleyeceklerimizi müzakere masasında söylemeliyiz.

–         Türkiye masadan kalkan taraf olmamalı.